ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
Elity polityczne w ujęciu Edmunda Wnuka-Lipińskiego
1
Katedra Socjologii Kultury, Religii i Partycypacji Społecznej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
Data nadesłania: 17-01-2023
Data ostatniej rewizji: 13-02-2023
Data akceptacji: 23-02-2023
Data publikacji: 11-04-2023
Autor do korespondencji
Monika Dobrogowska
Katedra Socjologii Kultury, Religii i Partycypacji Społecznej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950, Lublin, Polska
Katedra Socjologii Kultury, Religii i Partycypacji Społecznej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950, Lublin, Polska
Rozprawy Społeczne/Social Dissertations 2023;17(1):37–53
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Streszczenie: W artykule przedstawiono rozważania Edmunda Wnuka-Lipińskiego w następującym porządku: omówiono definicję elit politycznych oraz kapitału politycznego. Następnie podjęto problem zasadności istnienia elit politycznych oraz ich funkcje w ustroju demokratycznym. W dalszej kolejności przedstawiono wymiar dynamiczny elit politycznych oraz ich krytykę. Materiał i metody: Analiza wybranych treści związana z elitami politycznymi. W analizie wykorzystano monografie, książki pod redakcją, artykuły naukowe i szeroko rozumianą publicystykę autorstwa Edmunda Wnuka-Lipińskiego. Wyniki: Wnuk-Lipiński wykazał, że w okresie transformacji ustrojowej nowe elity formowały się zarówno poprzez cyrkulację, jak i reprodukcję. W Polsce w latach dziewięćdziesiątych ukształtowały się elity postkomunistyczne oraz postsolidarnościowe. Za najważniejsze funkcje elit uznał funkcję artykulacyjną oraz sprawowanie przywództwa politycznego. Dokonał krytyki elit przełomu XX i XXI wieku. Wnioski: Edmund Wnuk-Lipiński akcentował konieczność istnienia elit politycznych w ustroju demokratycznym określanymi mianem poliarchii, pod warunkiem, że ustrój ten umożliwi „obalanie” rządzących w ramach demokratycznego głosowania. Wskazał szereg cech dobrego przywództwa politycznego.
REFERENCJE (37)
1.
Betkiewicz, W., Kotnarowski, M., Wasilewski, J. (2018). Trzy generacje polityczne regionalnej elity samorządowej. Studia Socjologiczne, nr 1(228), s. 7-34. DOI: 10.24425/119085.
2.
Bodio, T., Załęski, P. (2007). Przywództwo i elity polityczne. W: K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych (s. 383-398). Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
6.
Cześnik, M. (2015). O empirycznym badaniu demokracji w Polsce – program badawczy. Pobrane z: http://www.is.uw.edu.pl.
9.
Fodo, R. É., Wnuk-Lipiński, E., Yershova, N. (1995). The New Political and Cultural, Elite. Theory and Society, vol. 24, no. 5, pp. 783-800.
10.
Jarosz, M. (2018). Patologia władzy. Civitas. Studia z filozofii i polityki, nr 22, s. 203-214. DOI 10.35757/CIV.2018.22.07.
11.
Kornaś, J. (2016). Współczesne dylematy polskiej demokracji. W: J. Kornaś, Ł. Daniel (red.), Demokracja współczesna. Wymiar polski i międzynarodowy (s. 145-169). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
12.
Kuniński, M. (2018) . Elity i elitarność a liberalno-demokratyczny model społeczeństwa. W: L. Suchanek (red.), Nauczanie uniwersyteckie i kształcenie elitarne (s. 64-77). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
13.
Nocoń, J. (2004). Elity polityczne. Studium interpretacji funkcjonalnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
14.
Pawłowska, A. (1998). Władza, elity, biurokracja. Studium z socjologii polityki. Lublin: Wyd. UMCS.
15.
Rewolucjoniści i księgowi. [Z Edmundem Wnukiem-Lipińskim rozmawiał Dariusz Teresiński]. (1997). Przegląd Organizacji, nr 9, s. 3.
18.
Szelenyi, I., Szelenyi, Sz. (1995). Wstęp – założenia teoretyczne i metodologia. W: I. Szelenyi, D. Treiman, E. Wnuk-Lipiński (red.), Elity w Polsce, w Rosji i na Węgrzech. Wymiana czy reprodukcja? (s. 7-34). Warszawa: ISP PAN.
19.
Sztompka, P. (2005). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
20.
Sztumski, J. (2014). Elity, ich miejsce i rola w społeczeństwie. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
21.
Sztumski, J. (2018). Elity i superelity w paramilitarnych strukturach państwa. W: A. Czyż, S. Kubasa, (red.). Na drodze do wyjaśnienia problemów politycznych (s. 166-171). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
22.
Wasilewski, J., Wnuk-Lipiński, E. (1995a). Polska: kręta droga od elity komunistycznej do postsolidarnościowej. W: I. Szelenyi, D. Treiman, E. Wnuk-Lipiński (red.). Elity w Polsce, w Rosji i na Węgrzech. Wymiana czy reprodukcja? (s. 59-84). Warszawa: ISP PAN.
23.
Wasilewski, J., Wnuk-Lipiński, E. (1995b). Poland: a Winding Road from the Communist to Post-Solidarity Elite. Theory and Society, vol. 24, no. 5, pp. 669-696.
24.
Wasilewski, J., Kotnarowski, M., Betkiewicz, W. (2019). Normatywno-teoretyczny chaos, czyli myślenie regionalnej elity samorządowej o demokracji. Studia Regionalne i Lokalne, nr 2(76)/2019, s. 19-44. http://doi.org/ 10.7366/1509499527602.
26.
Wnuk-Lipiński, E. (1996), Demokratyczna rekonstrukcja. Z socjologii radykalnej zmiany ustrojowej, Warszawa: PWN.
27.
Wnuk-Lipiński, E. (1996). Elity i kontrelity. Nowe Życie Gospodarcze, nr 12, s. 6.
30.
Wnuk-Lipiński, E. (2000). Granice liberalnej demokracji. Znak, nr 1, s. 53-64. Rozprawy Społeczne 2022, Tom 16 Social Dissertations 2022, Volume 17.
31.
Wnuk-Lipiński, E. (2003). Granice wolności, pamiętnik polskiej transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar/Collegium Civitas Press.
32.
Wnuk-Lipiński, E. (2004). O dylematach polskiej transformacji. W: M. Jarosz (red.). Polska. Ale jaka? (s. 79-104). Warszawa: ISP PAN, Oficyna Naukowa.
33.
Wnuk-Lipiński, E. (2005). Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
34.
Woźniak, W. (2019). Politics, sport mega events and grassroots mobilization. Anticipated triumph and unexpected failure of political elite in Poland. Communist and Post-Communist Studies, 52 (2019), pp. 367-378.
35.
Zuba, K. (2019). The Decline of Political Party Elite. Polish Sociological Review, 1(205), p p. 3 -17. DOI:10.26412/psr205.01.
36.
Żyromski, M. (2004). Demokracja, liberalizm a teoria elity. W: W. Kaute, P. Świercz, (red.). Demokracja, liberalizm, społeczeństwo obywatelskie. Doktryna i myśl polityczna (s. 95-101). Katowice: Wyd. Uniwersytet Śląski.
37.
Żyromski, M. (2007). Teorie elit a systemy polityczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.