ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
Getto w Białej Podlaskiej – tragiczny koniec społeczności bialskich Żydów
1
Brak, Akademickie Liceum Ogólnokształcące w Białej Podlaskiej, Polska
Data nadesłania: 01-08-2023
Data ostatniej rewizji: 30-11-2023
Data akceptacji: 15-11-2023
Data publikacji: 30-11-2023
Autor do korespondencji
Paweł Antoni Pakuła
Brak, Akademickie Liceum Ogólnokształcące w Białej Podlaskiej, Sidorska 95/97, 21-500, Biała Podlaska, Polska
Brak, Akademickie Liceum Ogólnokształcące w Białej Podlaskiej, Sidorska 95/97, 21-500, Biała Podlaska, Polska
Rozprawy Społeczne/Social Dissertations 2023;17(1):209-226
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Streszczenie: Celem artykułu było zbadanie historii społeczności żydowskiej w mieście Biała Podlaska w trakcie II wojny światowej. Materiał i metody: W artykule wykorzystano literaturę regionalną, źródła drukowane, kopie maszynopisów oraz dostępne w Internecie zapisy audio i video będące wspomnieniami – zarówno polskich świadków jak i ocalałych Żydów. Wyniki: Dokonano opisu dziejów społeczności żydowskiej w Białej Podlaskiej w okresie II wojny światowej. Omówiono metody represji stosowane przez Niemców, przedstawiono poczet wyróżniających się zbrodniarzy oraz scharakteryzowano postawę miejscowej ludności polskiej. Wnioski: Ostatnie trzy lata w około 300-letniej historii bialskich Żydów miało wymiar tragiczny. Okupanci odbierali Żydom majątek, zmuszali do pracy, pozbawiali godności a w końcu odbierali życie. Większość została w 1942 roku wysiedlona do niemieckich nazistowskich obozów zagłady.
REFERENCJE (33)
1.
Biala Podlaska. (b.d.). W: Holocaust Research Project. Pobrane 21 lipca 2023 z: http://www.holocaustresearchpr....
2.
Czerkies, K. (2005, 13 listopada). Oral history interview with Kazimierz Czerkies [plik video]. United States Holocaust Memorial Museum Collection. Pobrane z: https://collections.ushmm.org/....
3.
Doroszuk, J. (1977). Zagłada obywateli pochodzenia żydowskiego. W: M. Kowalski (red.), Zbrodnie hitlerowskie w regionie bialskopodlaskim 1939-1944 (s. 129-147). Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
4.
Doroszuk, T. (2019). Gmina Wisznice w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1944. Lublin-Wisznice.
5.
Feigenbaum, M. J. (1961a). Total Destruction. W: M.J. Feigenbaum (red.), Book of Biala Podlaska (s. 47-76). Tel Aviv: Yizkor Book Project. Pobrane z: https://www.jewishgen.org/yizk....
6.
Feigenbaum, M. J. (1961b). In Liberated Biala. W: M.J. Feigenbaum (red.), Book of Biala Podlaska (s. 464-469). Tel Aviv: Yizkor Book Project. Pobrane z: https://www.jewishgen.org/yizk....
7.
Flisiński, J., Mierzwiński, H. (2012). Biała Podlaska w latach 1939-1944. Biała Podlaska: Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej.
8.
Gawrysiak-Leszczyńska, W. (b.d.). M. Kubiszyn (oprac.), Maca, fragment relacji świadka historii [plik audio]. W: hasło „Biała Podlaska”. Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”. Pobrane 20 lipca 2023 z: https://teatrnn.pl/leksykon/ar....
9.
Grabowski, I. (2006). Relacje polsko-żydowskie. Na kanwie tragedii Lernerów. Gościniec Bialski, 5, 36-37.
10.
Kiełboń, J. (1995). Migracje ludności w dystrykcie lubelskim w latach 1939-1944. Biblioteka „Zeszytów Majdanka” t. III. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku.
11.
Kopówka, E., Rytel-Andrianik, P. (2011). Dam im imię na wieki (Iz 56,5), Polacy z okolic Treblinki ratujący Żydów. Oksford-Treblinka: Biblioteka Drohiczyńska VII.
12.
Kozarski, M. (2006). A ostatnią zabili matkę moją. Słowo Podlasia, 21(1364), 1, 4.
13.
Kutnik, A. (1996). Miasto i Powiat Biała Podlaska podczas II wojny światowej, cz. II, rok 1939. Podlaski Kwartalnik Kulturalny, 9(3), 3-11.
14.
Kutnik, A. (1997). Miasto i Powiat Biała Podlaska podczas II wojny światowej, cz. IV, rok 1941. Podlaski Kwartalnik Kulturalny, 10(1), 18-30.
15.
Kutnik, A. (1997a). Miasto i Powiat Biała Podlaska podczas II wojny światowej, cz. V, rok 1942. Podlaski Kwartalnik Kulturalny, 10(2), 50-61.
16.
Kutnik, A. (1997b). Miasto i Powiat Biała Podlaska podczas II wojny światowej, cz. VI, rok 1942 c.d. Podlaski Kwartalnik Kulturalny, 10(3), 57-72.
17.
Machura, J. (2005, 14 listopada). Oral history interviev [plik video]. States Holocaust Memorial Museum Collection. Pobrane z: https://collections.ushmm.org/....
18.
Magier, D. (2021). Komuniści bialscy w II RP – stan wiedzy i postulaty badawcze. W: Konferencja Naukowa 34 Pułk Piechoty i Miasto Biała Podlaska w latach 1919-1939. Wspólne Dzieje (00:56:00-01:26:00) [plik video]. Pobrane z: https://www.facebook.com/mbpbi....
19.
Mierzwiński, H. (2010). Biała Podlaska w latach 1918-1939. Biała Podlaska: Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej.
21.
Orlańska, G. (1947). Relacja, zeznanie [maszynopis]. Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, nr 23, sygn. 301/2236. Kopia w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Białej Podlaskiej, A MH-779.
22.
Pilichowski, Cz. (1977). Słowo wstępne. W: M. Kowalski (red.), Zbrodnie hitlerowskie w regionie bialskopodlaskim 1939-1944 (s. 5-10). Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
23.
Relacja Ewy [maszynopis]. (b.d.). sygn. 301/4516, Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie. Kopia w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Białej Podlaskiej, A MH-778.
24.
Romanek, J. (2021). Kolaboracja z Sowietami na terenie powiatu bialskiego we wrześniu i październiku 1939 r. W: Konferencja Naukowa 34 Pułk Piechoty i Miasto Biała Podlaska w latach 1919-1939. Wspólne Dzieje (02:12:30-02:40:25) [plik video]. Pobrane z: https://www.facebook.com/mbpbi....
25.
Shatzman, V. (1995, 16 lutego). Oral history interview cz. 5 [plik video]. United States Holocaust Memorial Museum Collection. Pobrane z: https://collections.ushmm.org/....
26.
Sikora, D. (2002). Przyczynek do dziejów ludności żydowskiej w Białej Podlaskiej w latach okupacji hitlerowskiej. Rocznik Bialskopodlaski, X, 161-182.
27.
Sikora, D. (2005). Ruch oporu w powiecie bialskim 1939-1944, Szkice z dziejów ZWZ-AK, BCh, GL-AL, Biała Podlaska: Biblioteczka Bialska.
28.
Sikora, D. (2022a). Zagłada ludności żydowskiej w Białej Podlaskiej w latach 1939-1943, Przyczynek do dziejów. Podlaski Kwartalnik Kulturalny, 1, 7-21.
29.
Sikora, D. (2022b). Samoobrona Żydów w Białej Podlaskiej w latach 1939-1943. Podlaski Kwartalnik Kulturalny, 2, 7-18.
30.
Sroka, J. (1971). Hitlerowski aparat zbrodni i terroru w powiecie Biała Podlaska w latach 1939-1944. W: M. Kowalski (red.), Zbrodnie hitlerowskie w powiecie Biała Podlaska w latach 1939-1944 (s. 50-70). Międzyrzec Podlaski: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim.
31.
Sroka, J. (1977a). Hitlerowski aparat terroru i zbrodni. W: M. Kowalski (red.), Zbrodnie hitlerowskie w regionie bialskopodlaskim 1939-1944 (s. 21-44). Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
32.
Sroka, J. (1977b). Terror i zbrodnie. W: M. Kowalski (red.), Zbrodnie hitlerowskie w regionie bialskopodlaskim 1939-1944 (s. 47-128). Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
33.
Zaporowski, Z. (1989). Ludność żydowska w Białej Podlaskiej w latach 1918-1939. Studia Podlaskie, 2, 271-286.
| eISSN: | 2657-9332 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
