ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
ZMIANY STANU CYWILNEGO WE WSPÓŁCZESNEJ EUROPIE
– KIERUNEK PRZEMIAN ORAZ ICH DETERMINANTY
1
Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Data publikacji: 22-07-2019
Autor do korespondencji
Adrianna Szwarc
Adrianna Szwarc, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Eksperymentalnej, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków, e-mail: adrianna.szwarc@gmail.com, tel.: 12 663 24 13
Adrianna Szwarc, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Eksperymentalnej, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków, e-mail: adrianna.szwarc@gmail.com, tel.: 12 663 24 13
Rozprawy Społeczne/Social Dissertations 2017;11(3):14-21
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Głównym celem niniejszego artykułu jest określenie najważniejszych czynników przyczyniających się na przestrzeni lat do podejmowania decyzji o małżeństwie lub rozwodzie, z uwzględnieniem zjawisk takich jak małżeństwa powtórne, separacja, kohabitacja i życie w pojedynkę.
Na przestrzeni lat można bowiem zaobserwować spadek ilości zawieranych małżeństw i wzrost
ilości rozwodów. Mimo iż małżeństwo uznawane jest za jedną z ważniejszych wartości w życiu
i ciągle jest jednym z najpowszechniejszych wyborów to coraz częściej wybierane jest również
życie w związku nieformalnym lub w pojedynkę. Taki stan rzeczy może być determinowany rozmaitymi czynnikami społecznymi, demograficznymi oraz instytucjonalnymi zapoczątkowanymi
w Europie w latach 50 XX wieku; nie tylko takimi jak wspólne zamieszkiwanie przed ślubem czy
społeczna akceptacja zjawiska rozwodu i małżeństw powtórnych, ale również większa niezależność kobiet lub też posiadanie w życiu ważniejszych celów niż wstąpienie w związek małżeński.
Zaistniałe zmiany mogą prowadzić do wyboru form życia najbardziej odpowiadającym poszczególnym jednostkom, niezależnie od przyjętych norm społecznych.
REFERENCJE (64)
1.
Adamski F. (2002), Rodzina, Wymiar społeczno-kulturowy. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
2.
Allen S.M., Kalish R.A. (1984), Professional Women and Marriage. Journal of Marriage and the Family, 46 (2), s. 375–382.
3.
Andersson G. (1997), The Impact of children on divorce risks of Swedish women. European Journal of Population, 13, s. 109-145.
4.
Bakiera L. (2006), Rodzina z perspektywy socjologicznej i psychologicznej: ciągłość i zmiana. Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej. Roczniki Socjologii Rodziny XVII UAM, s. 101-115.
5.
Bakiera L. (2008), Postawy młodych dorosłych wobec małżeństwa. Psychologia Rozwojowa, 13(3), http://www.ejournals.eu/sj/ind..., (data dostępu: 10.05.2016).
6.
Beczkiewicz M. (2008), Retrospektywny obraz rozpadu rodziny w oczach dorosłych dzieci, W: W. Muszyński, E. Sikora (red.), Małżeństwo i rodzina w ponowoczesności. Szanse, zagrożenia, patologie. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 326-337.
7.
Beisert M. (2006), Przemiany współczesnej rodziny polskiej. Rocznik Lubuski, 32, cz. 2, http://www.zbc.uz.zgora.pl/Con..., (data dostępu: 10.05.2016).
8.
Błasiak A., Dybowska E. (2012), Ślub kościelny. Dlaczego nie? Pedagogiczno-psychologiczne aspekty pracy nad sobą w czasie przygotowania do małżeństwa i w małżeństwie. Teologia i moralność, 12, http://pressto.amu.edu.pl/inde..., (data dostępu: 10.05.2016).
9.
Boguszewski R. (2008), Stosunek Polaków do rozwodów. CBOS, BS/43/2008, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/200..., (data dostępu: 10.05.2016).
10.
Boguszewski R. (2013), Polacy o rozwodach. CBOS, BS/36/2013, http://cbos.pl/SPISKOM.POL/201..., (data dostępu: 10.05.2016).
11.
Duch-Krzystoszek D. (1998), Małżeństwo, seks, prokreacja. Analiza socjologiczna. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
12.
Dudziak U. (2012), Polacy wobec rozwodów. Przyczyny i skutki rozpadu rodziny oraz wskazania profilaktyczne. Studia Warmińskie 49, https://www.infona.pl/resource..., (data dostępu: 10.05.2016).
13.
Dziewięcka-Bokun L. (2010), Rodzina jako autoteliczna wartość polityki społecznej, W: A. Kubów, J. Szczepaniak (red.), Współczesne wyzwania polityki społecznej wobec rodziny. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław, s. 25-30.
14.
Dębski M. (2008), Sytuacja bezdomnych kobiet w województwie pomorskim, W: Forum. O bezdomności bez lęku. Pomorskie Forum na Rzecz Wychodzenia z Bezdomności, Gdańsk, https://www.researchgate.net/p..., (data dostępu: 10.05.2016).
15.
Doniec R. (2001), Rodzina wielkiego miasta. Przemiany społeczno-moralne w świadomości trzech pokoleń. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
16.
Falcman D., Koperski Ł. (2010), Bycie singlem jako nowa koncepcja życia i alternatywa wobec małżeństwa, zalety i wady życia w rodzinie i poza rodziną. Roczniki Socjologii Rodziny, XX, s. 73-91.
17.
Giza-Poleszczuk A. (2007), Rodzina i system społeczny, W: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Wydawnictwo Scholar, Warszawa, s. 290-317.
18.
Główny Urząd Statystyczny (2015), Notatka informacyjna. Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2014 roku, http://stat.gov.pl/files/gfx/p..., (data dostępu: 10.05.2016).
19.
Lyngstad T. H. (2006), Does community context have important bearings on the divorce rate? A fixed-effects study of twenty Norwegian first-marriage cohorts. Vienna Institute of Demography Working Papers, 6, https://www.econstor.eu/bitstr..., data dostępu: 10.05.2016).
20.
Ładyżyński A. (2009), Małżeństwo? Nie dziękuję! Rzecz o przyczynach niezawierania związków, W: A. Ładyżyński (red.), Rodzina we współczesności. Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław, s. 259-269.
21.
Łukasiewicz A.M. (2011), Współczesne formy kohabitacji w Polsce – ujęcie teoretyczne, W: H. Liberska i A. Malina (red.), Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin. Difin S.A., Warszawa, s. 57-68.
22.
Jabłoński D., Ostasz L. (2001), Zarys wiedzy o rodzinie, małżeństwie, kohabitacji i konkubinacie. Perspektywa antropologii kulturowej i ogólnej. Wydawnictwo Adiaphora, Olsztyn.
23.
Kałuża D. (2010), Nowożeńcy w „późnym wieku” w Polsce, W: D. Kałuża, P. Szukalski (red.), Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej. Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 289-304.
24.
Kamińska-Moczyło K. (2013), Polityka rodzinna w hasłach programowych relewantnych partii politycznych Republiki Federalnej Niemiec, W: Umiędzynarodowienie polskiej polityki społecznej – aspekty globalne i europejskie. Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, Uniwersytet Gdański, Gdańsk, https://depot.ceon.pl/bitstrea..., (data dostępu: 10.05.2016).
25.
Kawula S. (2005), Kształty rodziny współczesnej. Szkice familiologiczne. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
26.
Kocik L. (2002), Wzory małżeństwa i rodziny: od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności. Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków.
27.
Kotlarska-Michalska A. (2001), Przemiany rodzinnych ról kobiecych w okresie transformacji ustrojowej, W: Z. Tyszka (red.). Współczesne rodziny polskie - ich stan i kierunek przemian. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 93-103.
28.
Kotlarska-Michalska A. (2012), Główne kierunki przemian w kobiecych rolach małżeńskich i macierzyńskich, W: A. Kwak, M. Bieńko (red.), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 87-115.
29.
Kotowska I.E. (1999), Drugie przejście demograficzne i jego uwarunkowania, W: I. Kotowska (red.), Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90-tych w świetle drugiego przejścia demograficznego. Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa, s. 11-33.
30.
Kowalska I. (1999), Zmiany procesu tworzenia i rozpadu małżeństw w Polsce, W: I. Kotowska (red.), Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90-tych w świetle drugiego przejścia demograficznego. Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa, s. 99-124.
31.
Kubiak M. (2008), Demograficzne uwarunkowania polityki rodzinnej państwa, W: W. Muszyński, E. Sikora (red.), Małżeństwo i rodzina w ponowoczesności. Szanse, zagrożenia, patologie. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 17-31.
32.
Kułaczkowski J. (2008), Ocena moralna rozwodów w społeczeństwie polskim, a duszpasterstwo rodzin. Teologia i człowiek, 12, http://www.teologiaiczlowiek.u..., (data dostępu: 10.05.2016).
33.
Kurlak I. (2011), Blaski i cienie powtórnego zamążpójścia. Andragogiczno- feministyczne aspekty rekonstrukcji małżeństwa. Forum Pedagogiczne UKSW, 1, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/..., (data dostępu: 10.05.2016).
35.
Kwak A. (2005), Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
36.
Kwak A. (2012), Od i do małżeństwa i rodziny: „czas” rodziny - „czas jednostki”, W: A. Kwak, M. Bieńko (red.), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 39-60.
37.
Kwak A. (2014), Współczesny świat zmian - alternatywy dla małżeństwa. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica, 51, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/..., (data dostępu: 10.05.2016).
38.
Miczyńska-Kowalska M. (2008), Konsumpcyjny charakter rodziny w społeczeństwie ponowoczesnym, W: W. Muszyński, E. Sikora (red.), Małżeństwo i rodzina w ponowoczesności. Szanse, zagrożenia, patologie. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 133-141.
39.
Ostrowska K., Korwin-Szymanowska A. (2013), Znaczenie kształtowania wartości w rodzinie. Referat wygłoszony na: Międzynarodowy Kongres o znaczeniu małżeństwa i rodziny w życiu osoby, społeczeństwa, narodu i świata „Przyszłość ludzkości idzie przez rodzinę”, Warszawa, Polska, http://www.stowarzyszeniefides..., (data dostępu: 10.05.2016).
40.
Poleszczuk J. (2002), Rodzina, małżeństwo i prokreacja: racjonalizacja strategii reprodukcyjnych, W: A Jasińska-Kania, M. Marody (red.), Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich. Wydawnictwo Scholar, Warszawa, s. 257-279.
41.
Przybysz-Zaremba M. (2008), Patologie rodziny współczesnej, W: W. Muszyński, E. Sikora (red.), Małżeństwo i rodzina w ponowoczesności. Szanse, zagrożenia, patologie. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 297-305.
42.
Racław-Markowska M., Środoń M., Rymsza M. (2001), Portrety samotnego macierzyństwa, W: M. Rymsza (red.), Samotne macierzyństwo i polityka społeczna. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 97-122.
43.
Ruszkiewicz D. (2008), Życie w pojedynkę - ucieczka od rodziny czy znak naszych czasów? Wydawnictwo WSHE, Łódź.
44.
Rydzewski P. (2010), Socjologiczne analizy rozwodów. Aspekty teoretyczne, empiryczne i metodologiczne. Wydawnictwo WSPA, Lublin.
45.
Sherkat D.E. (2004), Religious intermarriage in the United States: trends, patterns, and predictors. Social Science Research, 33, s. 606–625.
46.
Sikora E. (2008), Społeczne oczekiwania wobec związku i partnera życiowego -kierunki zmian, W: W. Muszyński, E. Sikora (red.), Miłość, wierność i uczciwość na rozstajach współczesności. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 311-323.
47.
Slany K. (2008), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
48.
Slany K., Kluzowa K. (2005), Aksjologiczne aspekty polityki rodzinnej, W: R. Horodeński, E. Ozorowski (red.), Rodzina, etyka, ekonomia. Wydawnictwo WSE, Białystok, s. 131-147.
49.
Slany K., Szczepaniak-Wiecha I. (2003), Bezdzietność jako nowy fenomen w nowoczesnym świecie. Małżeństwo i Rodzina, 1, s. 23-28.
50.
Skopińska S. (2011), Opinie młodych dorosłych na temat związków nieformalnych, W: H. Liberska i A. Malina (red.), Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin. Difin S.A., Warszawa, s. 87-96.
51.
Spanier G.B., Glick P.C. (1981), Martial instability in the United States: Some correlates and recent changes. Family Relations, s. 329-338.
52.
Stankowska M. (2012), Długoterminowe konsekwencje rozwodu. Problemy dorosłych dzieci z rodzin rozwiedzionych, W: A. Kwak, M. Bieńko (red.), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 147-176. 53.
53.
Szlendak T. (2011), Socjologia rodziny; Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
54.
Szukalski P. (2007), Zróżnicowanie poziomu umieralności a stan cywilny. Wiadomości Statystyczne, 5, s. 33-44.
55.
Szukalski P. (2010), Dzieci po rozwodzie rodziców w Polsce w latach 1980-2007. Polityka społeczna, 4, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlu..., (data dostępu: 10.05.2016).
56.
Szukalski P. (2011), Małżeństwa powtórne. Demografia i Gerontologia Społeczna –Biuletyn Informacyjny, 12, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlu..., (data dostępu: 10.05.2016).
57.
Szukalski P. (2011a), Rozwody we współczesnej Polsce. Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 10, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlu... dostępu: 10.05.2016).
58.
Szukalski P. (2013), Małżeństwo. Początek i koniec. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
59.
Szukalski P. (2013a), Separacje w Polsce w latach 2000-2012. Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 7, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlu..., (data dostępu: 10.05.2016).
60.
Thornton A., Axinn W.G., Hill D.H. (1992), Reciprocal effects of religiosity, cohabitation, and marriage. American Journal of Sociology, 98, s. 628-651.
61.
Zaborowska A. (2012), Rodzina jako wartość. Konsekwencje przemian wartości małżeńskich i rodzinnych. https://depot.ceon.pl/handle/1..., (data dostępu: 10.05.2016).
62.
Żurek A. (2006), Orientacja na małżeństwo młodych singli. Roczniki Socjologii Rodziny: Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej, XVII, https://repozytorium.amu.edu.p..., (data dostępu: 10.05.2016).
63.
Żurek A. (2010), Atrakcyjność instytucji małżeństwa we współczesnych społeczeństwach. Zalety i wady życia w rodzinie i poza rodziną. Roczniki Socjologii Rodziny, XX, https://repozytorium.amu.edu.p..., (data dostępu: 10.05.2016).
64.
Żebrowski J. (2002), Współczesne przeobrażenia w funkcjonowaniu rodziny polskiej, W: J. Żebrowski (red.), Rodzina polska na przełomie wieków. Uniwersytet Gdański, Gdańsk, s. 15-25.
| eISSN: | 2657-9332 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
