W kształceniu akademickim jest nie tylko istotne nauczanie, lecz również wychowanie, które nadaje szczególnego znaczenia procesowi kształcenia. Proces akademickiego kształcenia realizowany w ramach kształcenia zawodowego na poziomie wyższym, możemy rozpatrywać na przykładzie relacji między wychowaniem a socjalizacją zawodową i inkulturacją, a także szeroko rozumianą edukacją. W tym ostatnim pojęciu Zbigniew Kwieciński upatruje możliwość połączenia oddziaływań związanych z rozwojem człowieka i wspierających go w osiąganiu pełnej harmonii i dojrzałej osobowości w relacji do siebie samego, do świata i do społeczeństwa w ramach koncepcji dziesięciościanu, gdzie edukacja jest rozumiana jako złożona z dziesięciu procesów, charakteryzowanych przez dobór treści, przedmiotów, celów, procesów i skutków edukacyjnych jako: globalizacja, etatyzacja, nacjonalizacja, kolektywizacja (socjalizacja wtórna), polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja, socjalizacja (uspołecznienie pierwotne), inkulturacja i personalizacja wychowanie i jurydyfikacja, kształcenie i humanizacja. Taka koncepcja stawia edukację w relacji nadrzędności wobec wychowania rozumianego w znaczeniu wąskim oraz socjalizacji, a w relacji podrzędności wobec wychowania rozumianego w znaczeniu szerokim i stanowi wskazanie w planowaniu wychowania i kształcenia akademickiego, w kierunku opracowań bardziej złożonych, systemowych, kompleksowych – a najogólniej mówiąc – integralnych. Dokonując rozróżnienia między socjalizacją dziecięcą a socjalizacją dorosłych, artykuł wskazuje na uwikłanie kształcenia akademickiego w dużej mierze w socjalizację typu dziecięcego i na nieuchronność szoku kontaktu z rzeczywistością (reality shock) w zetknięciu z realiami pracy zawodowej, także w zawodzie pedagoga i nauczyciela. Nie oznacza to jednakże, że nie mamy podejmować działań zapobiegających tym wszystkim szkodom jakie powstają w wyniku nieprzygotowania absolwentów szkół wyższych do podjęcia profesjonalnych działań w pierwszych dniach ich pracy zawodowej po ukończeniu studiów. W związku z tym autor postuluje większe zbliżenie studiów do konkretnej rzeczywistości i do rzeczywistych problemów, a nade wszystko wyzwalanie nauczania akademickiego od jego tak często niestety obecnych alienujących je związków z ideologiami i stereotypami.