ARTYKUŁ ORYGINALNY
Deficyt wody jako zagrożenie bezpieczeństwa międzynarodowego
1
Wydział Nauk Ekonomicznych, Zakład Bezpieczeństwa Narodowego, Akademia Bialska im. Jana Pawła II, Polska
Data nadesłania: 26-11-2024
Data akceptacji: 20-03-2025
Data publikacji: 14-04-2025
Autor do korespondencji
Paweł Borek
Wydział Nauk Ekonomicznych, Zakład Bezpieczeństwa Narodowego, Akademia Bialska im. Jana Pawła II, ul. Sidorska 95/97, 21-500, Biała Podlaska, Polska
Wydział Nauk Ekonomicznych, Zakład Bezpieczeństwa Narodowego, Akademia Bialska im. Jana Pawła II, ul. Sidorska 95/97, 21-500, Biała Podlaska, Polska
Rozprawy Społeczne/Social Dissertations 2025;19(1):108-120
SŁOWA KLUCZOWE
bezpieczeństwo ekologicznewodawojny i konflikty zbrojnesurowce naturalnebezpieczeństwo międzynarodowe
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Streszczenie
Od dziesięcioleci nadmierna eksploatacja i deficyt surowców naturalnych,
w tym wody pitnej jest jednym z najważniejszych problemów współczesnego świata. Aby
zapobiegać ryzyku deficytów wody podejmowane są działania prowadzące do oszczędnego
gospodarowania jej zasobami, spowolnieniem obiegu wody w środowisku naturalnym
oraz zwiększeniem retencji wodnej w rzecznych zlewniach. Światowe zasoby wody stanowią
ok. 1386 mld km3, z czego ponad 97% jest niedostępne. W XXI w. zasoby wodne są coraz
częściej narażone na ataki terrorystyczne oraz stają się główną przyczyną wojen. Zmiany
klimatyczne powodują wzrost popytu na wodę, co w wielu regionach może stanowić zalążek
nowych konfliktów zbrojnych. Konsekwencje niedoboru wody mają więc charakter
społeczny, ekonomiczny, polityczny, środowiskowy, a coraz częściej także militarny.
REFERENCJE (39)
1.
Ali, M., Sugeng, R. (2021). International Security Studies: origins, development and contending approaches. Brazilian Journal of Strategy & International Relations, 10(20), s. 230-277.
2.
Ashofteh, P-S., Kalhori, M., Singh, V. P. (2024). Water resources management considering groundwater instability affected by climate change scenarios. Physics and Chemistry of the Earth Parts A/B/C, 135, 103606–103606. https://doi.org/10.1016/j.pce.....
3.
Bahramifard, A., Zibaei, M. (2024). Integrated assessment of water security in D-8 countries. Heliyon, 10(21), e39781. https://doi.org/10.1016/j.heli....
4.
Beisheim, M., Asseburg, M., Ballbach, E. J., Eickhoff, K., i in. (2025). Politics matters! Political will as a critical condition for implementing the sustainable development goals. Earth System Governance, 24, 100244. https://doi.org/10.1016/j.esg.....
5.
Bełdowicz, A. (2023). Coraz większe problemy z wodą na świecie. Niepokojące dane. Pobrane z: www.klimat.rp.pl (data dostępu: 14.02.2025).
6.
Borek, P. (2018). Woda jako przyczyna konfliktów zbrojnych w XXI wieku. Rozprawy Społeczne, 12(2), s. 32-37. https://doi.org/10.29316/rs.20....
7.
Döring, S., Kim, K., Swain, A. (2024). Integrating socio-hydrology and peace and conflict research. Journal of Hydrology, 131000-131000. https://doi.org/10.1016/j.jhyd....
8.
From Scarcity to Security: Averting a Water Crisis in the Middle East and North Africa. (1995). Washington DC: World Bank.
9.
Gelaw, A., Debele, M. (2024). International Water Conventions, the Exploitation of Trans-boundary Rivers and the Nile Water Dispute among Ethiopia, Sudan and Egypt. Heliyon, e38671-e38671. https://doi.org/10.1016/j.heli....
10.
Goleński, W. (2024). Bezpieczeństwo zasobów wodnych, Państwo i Społeczeństwo, 2, s. 99-113.
11.
Gustafsson, M.-T., Schilling-Vacaflor, A., Pahl-Wostl, C. (2024). Governing transnational water and climate risks in global supply chains. Earth System Governance, 21, 100217-100217. https://doi.org/10.1016/j.esg.....
12.
Hołdys, A. (2024). Gdy pięć krajów walczy o dwie rzeki. Czy czekają nas wojny o wodę? Gdzie podzieją się ludzie? Pobrane z: https://www.polityka.pl/tygodn... (data dostępu: 11.02.2025).
13.
Izz. (2024). W Nowy Rok liczba ludności na świecie wyniesie 8,09 miliarda. Pobrane z: https://businessinsider.com.pl... (data dostępu: 12.02.2025).
14.
Raport Europejskiej Agencji Środowiskowej (EEA). (2021). Water resources across Europe – confronting water stress: an updated assessment. Pobrane z: https://imgw.pl/wydarzenia/rap... (data dostępu: 14.05.2024).
15.
ONZ. (2024). Światowa populacja wzrośnie do szczytowej wartości 10,3 mld w latach 80. XXI wieku. Pobrane z: https://naukawpolsce.pl/aktual... (data dostępu: 12.02.2025).
16.
LCBC - Lake Chad Basin Commission. (n.d.). Pobrane z: https://www.cdlt.org (data dostępu: 14.02.2025).
17.
Ministerstwo Infrastuktury. (n.d.). Ramowa Dyrektywa Wodna. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/infrast... (data dostępu: 15.05.2024).
18.
International Shared Aquifer Resources Management. (n.d.). Pobrane z: https://www.isarm.org (data dostępu: 14.02.2025).
19.
Water, Peace and Security. (n.d.). Pobrane z: https://www.waterpeacesecurity... (data dostępu: 14.02.2025).
20.
Pacific Institute. (2025). Water Conflict Chronology. Pobrane z: https://www.worldwater.org/con... (data dostępu: 11.03.2025).
21.
Maddocks, A. (n.d.). Ranking the world’s most Water-Stressed Countries in 2040. Pobrane z: https://www.wri.org/insights/r... (data dostępu: 13.02.2025).
22.
Ide, T. (2025). Rethinking climate conflicts: The role of climate action and inaction. World Development, 186, 106845. https://doi.org/10.1016/j.worl....
23.
Jakubczak, D. (2024). Wody gruntowe nikną w szokującym tempie. Pobrane z: https://www.dw.com/pl/wody-gru... (data dostępu: 11.03.2025).
24.
Kapiszka, A. (2023). Konflikty wodne – Rosja i Izrael przodują w globalnej fali ataków na cywilne ujęcia wody. Pobrane z: https://wodnesprawy.pl/konflik... (data dostępu: 12.02.2025).
25.
Kasprolewicz, A. (2021). Dostęp do wody – pilne wyzwanie państw rozwijających się. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/polskap... (data dostępu: 12.02.2025 r.).
26.
Kozieł, H. (2024). Czy świat będzie lepszy w 2054? Pobrane z: https://www.parkiet.com/gospod... (data dostępu: 12.02.2025).
27.
Kulas, B. (2023). Człowiek a hydrosfera. Pobrane z: https://geografia24.pl/czlowie... (data dostępu: 11.03.2025).
28.
David, L.O., Nnamdi, N. Aigbavboa, C., Adepoju, O. (2023). Towards global water security: The role of cleaner production. Cleaner Engineering and Technology, 17, 100695-100695. https://doi.org/10.1016/j.clet....
29.
Maziarz, B. (2022). Konflikty o wodę, W: A. Drosik i in. (red.), Wprowadzenie do zrównoważonego rozwoju. Podręcznik akademicki (s. 82-90), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
30.
Pogońska-Pol, M. (2020). Wojna o wodę - wyzwanie dla bliskowschodnich armii w XX i XXI w. W: W. Jarno, J. Kita, Oblicza wojny. Armia kontra natura, T. 1 (s. 289-302), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
31.
Popławski, B. (2015). Boko Haram - ideologia i działalność, Infos. Zagadnienia społeczno-gospodarcze, 3(186).
32.
Rogozińska, A. (2021). Zagrożenia jako główna determinanta bezpieczeństwa międzynarodowego. Roczniki Nauk Społecznych, 13(49)(2), s. 55-70. https://doi.org/10.18290/rns21....
33.
Stępień, M. S. (2016). Fenomen Boko Haram. Afrykański kalifat zagrożeniem dla bezpieczeństwa międzynarodowego. Athenaeum Polskie Studia Politologiczne, 50, s. 123-133. http://dx.doi.org/10.15804/ath....
34.
Swain, A. (2001). Water wars: fact or fiction? Futures, 33(8-9), 769-781. https://doi.org/10.1016/s0016-....
35.
Szczepański, A. (2023). Pojęcie bezpieczeństwa i jego typologia – próba systematyzacji. Zeszyty Naukowe Collegium Witelona, 3(48), 27-44. https://doi.org/10.5604/01.300....
36.
UNCCD. (2024). Nasza planeta wysycha. Niepokojący raport ONZ. Pobrane z: https://dzienniknaukowy.pl/nas... (data dostępu: 11.03.2025).
37.
UNESCO. (2023). The United Nations World Water Development Report 2023. Partnerships and cooperation for water. Pobrane z: https://klimatycznabazawiedzy.... (data dostępu: 11.03.2025).
38.
UNIC. (2006). Pustynnienie na świecie. Pobrane z: https://www.unic.un.org.pl/iyd... (data dostępu: 11.03.2025).
39.
UNICEF. (2025). Woda i globalny kryzys klimatyczny: 10 rzeczy, o których musisz wiedzieć. Pobrane z: https://unicef.pl/co-robimy/ak... (data dostępu: 07.03.2025).
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2657-9332 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
