ARTYKUŁ ORYGINALNY
Korelaty wypalenia zawodowego – badania porównawcze między trzema grupami zawodów wysokiego ryzyka stresu
1
Instytut Medycyny Wsi, Polska
Data nadesłania: 06-06-2021
Data ostatniej rewizji: 05-08-2021
Data akceptacji: 05-08-2021
Data publikacji: 28-04-2022
Autor do korespondencji
Agata Madej
Instytut Medycyny Wsi, Instytut Medycyny Wsi, ul. Jaczewskiego 2, 20-090, Lublin, Polska
Instytut Medycyny Wsi, Instytut Medycyny Wsi, ul. Jaczewskiego 2, 20-090, Lublin, Polska
Rozprawy Społeczne/Social Dissertations 2021;15(4):55-76
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie związku między cechami osobowości, poczuciem własnej skuteczności, poziomem stresu a wypaleniem zawodowym w grupie zawodów wysokiego ryzyka stresu. Materiał i metody: W badaniu udział wzięło 360 osób. Narzędzie badawcze stanowiła ankieta socjodemograficzna, Skala Odczuwanego Stresu, Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności, Inwentarz Osobowości, Kwestionariusz Wypalenia Zawodowego. Wyniki: Wyniki analiz wskazują na powiązanie wyczerpania emocjonalnego z nasileniem stresu, poczucia własnej skuteczności z cechami osobowości w grupie pracowników ochrony. Stres współwystępuje z wyczerpaniem emocjonalnym. Im więcej stresu, tym wyższy poziom depersonalizacji oraz niższe poczucie dokonań osobistych. Wraz ze wzrostem poczucia własnej skuteczności, ekstrawersji, ugodowości oraz sumienności maleje poziom depersonalizacji. Wnioski: Istotnymi predyktorami dla wyczerpania emocjonalnego w grupie pracowników ochrony osób i mienia okazał się staż pracy oraz posiadanie hobby; w przypadku depersonalizacji – jakość współpracy z przełożonym.
REFERENCJE (35)
1.
Alfredsson L., Akerstedt T., Mattsson M., Wilborg B.: Self-reported health and well-being amongst night security guards: a comparison with the working population. Ergonomics 1991; 34(5): 525-530, https://doi.org/10.1080/001401...
2.
Baka Ł.: Zasoby w pracy a zadowolenie z pracy nauczycieli. Pośrednicząca rola zaangażowania. Kultura i Edukacja 2016; 1(111): 230-244, doi: 10.15804/kie.2016.01.13.
3.
Baka Ł.: Relacje społeczne w pracy jako moderator zależności: wymagania w pracy – zdrowie psychiczne i fizyczne nauczycieli. Psychologia Społeczna 2013; 4(27): 422-434.
4.
Bakker A. B., Boyd C. M., Dollard M., Gillespie N., Winefield A. H., Stough C.: The role of personality in the job demands-resources model. A study of Australian academic staff. Career Development International 2010; 15(7): 622–636.
5.
Bakker A. B., Van der Zee K. I., Lewig K. A., Dollard M. F.: The relationship between the big five personality factors and burnout: a study among volunteer behavior. Journal of Personality and Social Psychology 2006; 146(1): 31–50.
6.
Bańkowska A.: Syndrom wypalenia zawodowego – symptomy i czynniki ryzyka. Piel. Pol. 2016; 2(60): 256-260, doi: 10.20883/pielpol.2016.20.
7.
Begani R.K., Beagni A.Z., So’on V., Pokasui K.: Impact of shift work amongst security guards in Madang. Contemp PNG Stud 2013;18:98-116.
9.
Brudnik M.: Perception of self-efficacy and professional burnout in general education teachers. Human Movement 2009;10(2):170-175, https://doi.org/10.2478/v10038...
10.
Caputo L., Hawkes A.P., Gosche E.E., Vellman P.W., Lange N.R., Salottolo K.M. i wsp.: The impact of changing work schedules on American firefighters’ sleep patterns and well-being. SIGNA VITAE 2015;10(1):25-37, https://doi.org/10.22514/SV101...
11.
Demerouti E., Bakker A.B., Nachreiner F., Schaufeli W.B.: The Job-Resources model of burnout. J. Appl. Psychol. 2001;86:499–512, doi: 10.1037/0021-9010.86.3.499.
12.
Demerouti E., Bakker A.B.: The Job-Resources model: Challenges for future research. J. Ind. Psychol. 2011;37:974–983, doi: 10.4102/sajip.v37i2.974.
13.
Derbis R., Baka Ł.: Znaczenie wsparcia społecznego i zaangażowania w pracę dla związku stresorów w pracy i wypalenia zawodowego. Czasopismo Psychologiczne 2011; 17(2): 277-287.
14.
Hertz R., Charlton J.: Making Family under a Shiftwork Schedule: Air Force Security Guards and Their Wives. Soc. Probl. 1989; 36(5): 491-507, https://doi.org/10.2307/309681...
15.
Jachnis A. Psychologia organizacji – kluczowe zagadnienia. Wydawnictwo Difin. Warszawa 2008.
16.
Jędryszek-Geisler A., Izdebski P.: Osobowość nauczyciela a wypalenie zawodowe. Edukacja 2018; 1(144):106-117, doi: 10.24131/3724.180108.
17.
Juczyński Z., Ogińska-Bulik N.: Narzędzia Pomiaru Stresu i Radzenia Sobie ze Stresem. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2012.
18.
Juczyński Z.: Narzędzia Pomiaru w Promocji i Psychologii Zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2012.
19.
Juczyński Z.: Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. FOLIA PSYCHOLOGICA 2000;4:11-24.
20.
Lent J., Schwartz R. C.: The impact of work setting, demographic characteristics, and personality factors related to burnout among professional counselors. Journal of Mental Health Counseling 2012; 34(4): 355–372.
21.
Lubrańska A.: Środowisko pracy a wypalenie zawodowe – analiza wzajemnych relacji na przykładzie badań reprezentantów różnych obszarów aktywności. ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS 2012; 16: 35-45.
22.
Łukasiewicz J., Płatek A., Raczkowski A.: Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Przyczyny zainteresowania tematyką wypalenia. Sympozjum 2018;1:261-280, https://doi.org/ 10.4467/25443283SYM.18.013.9694.
23.
Malczewska-Błaszczyk A.: Problem stresu i jego skrajnych konsekwencji u pracowników ochrony osób i mienia. Służby mundurowe: organizacja pracy, stres i wypalenie zawodowe. Państwo i Społeczeństwo 2015; 2: 37-59.
24.
Mańkowska B.: Wypalenie zawodowe. Dylematy wokół istoty zjawiska oraz jego pomiaru. Pol. Forum Psychol. 2018; 23(2): 430-445, https://doi.org/ 10.14656/PFP20180212.
25.
Maslach Ch., Jackson S.E., Leiter M.P.: Maslach Burnout Inventory. Third Edition. Mind Garden 2016.
26.
Maslach Ch., Schaufeli W. B., Leiter M.: Job burnout. Annual Review of Psychology 2001; 52: 397–422.
27.
Oleksy J. Narażenie zawodowe pracowników straży pożarnej – ryzyko zaburzeń psychofizycznych. Psychologia 2015; 4(54): 52-57.
28.
Pajorski P.: Pracownik ochrony – etyka „parobka” czy rycerza-wojownika? Kultura Bezpieczeństwa. Nauka-Praktyka-Refleksje 2014;16:353-366.
29.
Poraj G.: Osobowość jako predyktor zawodowego wypalania się nauczycieli. Med. Pr. 2009;60(4):273-282.
30.
Potocka A., Waszkowska M.: Zastosowanie modelu „Wymagania Pracy-Zasoby” do badania związku między zasobami pracy, zasobami osobistymi pracowników i wymaganiami pracy. Med. Pr. 2013; 64(2): 217-225, doi: 10.13075/mp.5893/2013/0018.
31.
Rosenbloom T., Malka Y., Israel S.: Job burnout of security guards of aviaton company. Pers Rev 2016; 45(3): 557-568, https://doi.org/10.1108/PR-07-...
32.
Sygit-Kowalkowska E.: Radzenie sobie ze stresem jako zachowanie zdrowotne człowieka – perspektywa psychologiczna. Hygeia Heath 2014; 49 (2): 202-208.
33.
Tucholska S.: Christiny Maslach koncepcja wypalenia zawodowego: etapy rozwoju. Przegląd Psychologiczny 2001; 44(3): 301-317.
34.
Woszczyk S., Domagalski J., Żelazko A., Nowak P. Stres i sposoby radzenia sobiez nim przez policjantów i strażaków. Bezpieczeństwo Pracy 2016; 10: 11-14.
35.
Zawadzki B., Strelau J., Szczepaniak P., Śliwińska M.: Inwentarz Osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 1998.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2657-9332 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
